6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 1530. maddesi ile ticaret hukuku sistemimize mal veya hizmet tedarikinden kaynaklı olarak alacaklı olan ticari işletmelerin alacak haklarının korunması, geç ödemelerin önüne geçilmesi ve KOBİ’lerin geç ödemelerden kaynaklı mağduriyetlerinin önlenmesi amacıyla bir takım yeni düzenlemeler getirilmiştir. İşbu madde hükmü para borçlarında vade, temerrüt ve faiz hususlarında özel hükümler içermektedir. Bu bağlamda bahsi geçen maddenin ticari işletmeler açısından en önemli fıkrası para borçlarında vadeyi düzenleyen 5. fıkrasıdır. İlgili maddenin 5. fıkrasından alıntı yapmak gerekirse;
“Sözleşmede öngörülen ödeme süresi, faturanın veya eş değer ödeme talebinin veya mal veya hizmetin alındığı veya mal veya hizmetin gözden geçirme ve kabul usulünün tamamlandığı tarihten itibaren en fazla altmış gün olabilir. Şu kadar ki, alacaklı aleyhine ağır bir haksız durum yaratmamak koşuluyla ve açıkça anlaşmak suretiyle taraflar daha uzun bir süre öngörebilirler. Ancak alacaklının küçük yahut orta ölçekli işletme (KOBİ) veya tarımsal ya da hayvansal üretici olduğu veya borçlunun büyük ölçekli işletme sıfatını taşıdığı hâllerde, ödeme süresi, altmış günü aşamaz.”
Kısaca; ticari işletmeler mal veya hizmet tedarikinden kaynaklanan alacakları için ödeme süresini azami olarak faturanın tebliği, mal veya hizmetin alındığı yahut kabulünün yapıldığı tarihten itibaren 60 gün olarak belirleyebileceklerdir. Bunun yanında ticari işletmelerin aralarında anlaşarak alacaklı aleyhine ağır bir haksız durum yaratmamak koşuluyla ödeme süresini 60 günden fazla bir süre olarak belirleme hakları da bulunmaktadır.
Ancak madde metninin son cümlesi her ticari işletme tarafından tüm hukuki ilişkilerde göz önünde bulundurulması gereken bir hükmü içermektedir. İşbu hüküm doğrultusunda alacaklının KOBİ veya tarımsal ya da hayvansal üretici olduğu veya borçlunun büyük ölçekli işletme olduğu hallerde ödeme süresi en fazla altmış gün olarak belirlenebilecektir. Daha açık ifade ile; sayılan durumlarda ticari işletmeler aralarında anlaşmış olsalar dahi altmış günden fazla bir ödeme süresi belirleme hakları bulunmamaktadır.
Madde metni ticari işletmelerin mal veya hizmet tedarikinden kaynaklanan para borçlarında vade, temerrüt ve faiz hususlarında oldukça önemli kısıtlamalar getirmekte olup, işbu çalışmada yalnızca vadenin belirlenmesi açısından getirilen kısıtlamaya değinilmiştir. Vadenin belirlenmesi ise temerrüt ve faiz hususları ile doğrudan bağlantılı olduğundan sözleşmelerin kurulmasında temel nitelikte olan bir husustur. Bu nedenle ticari işletmeler tarafı olacakları hukuki ilişkilerde para borçlarının vadesini belirlerken yukarıda izah edilen hususları göz ardı etmemelidirler.
